SALGIN AVM'LERİ NASIL ETKİLEDİ

 

                     AVM’LERİN KORONAVİRÜS GERÇEĞİ

İlk olarak Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve şuan da bütün dünyayı etkisi altına alan Covid-19 (koronavirüs) salgını uluslararası piyasalardaki baskı, yüksek vaka sayıları, ve ölüm oranlarıyla tüm dünyada derin bir endişe yaratmaya devam ediyor. Salgının dünya çapında ekonomik dalgalanmalara sebep olması Alışveriş merkezlerini de etkiliyor.

Türkiye özelinde inceleyecek olursak 16 Mart’ta İçişleri Bakanlığı 81 il genelinde yürürlüğe soktuğu tedbir kararıyla kafeterya, sinema, tiyatro, gösteri merkezi gibi birçok yerin faaliyetlerini geçici olarak durdurdu, 18 Mart’ta salgını önlemek için tüm vatandaşların üç hafta boyunca evde kalmasına yönelik çağrı yapıldı, Alışveriş Merkezi Yatırımcıları Derneği (AYD) halk sağlığı için, toplum ve perakende sektör temsilcilerinin de taleplerini dikkate alarak AVM'lerin kapatılmasına yönelik bir tavsiye kararı aldı. Ayrıca 21 Mart’ta İçişleri Bakanlığı lokanta, restoranlar, pastaneler ve benzeri iş yerlerinin saat 24:00 itibariyle sadece paket servis, gel-al benzeri şeklinde hizmet vereceğini açıkladı. Perakende sektörü oyuncularının, ticari anlamda büyük zarara uğrayacaklarını bilmelerine rağmen çalışanların ve ziyaretçilerin sağlığını korumak için AVM içindeki mağazalarını kapatma tedbiri alması kaçınılmaz hale geldi. Bu durum karşısında mağazaların ve hatta AVM’lerin birçoğu kapatma kararı almaya başladı.

8-15 Mayıs itibariyle kademeli olarak açılmaya başlayan AVM’ler kapalı kaldığı süre zarfında  ciro ve müşteri kayıpları yaşadı.

Salgının yayılmasını engellemek amacıyla birçok kişi evde kalma politikası izlerken hemen hemen her sektörden birçok firma uzaktan çalışma yöntemine geçti. Dolayısıyla mağazalar ve AVM’lerin ziyaretçi sayısında ciddi bir düşüş yaşandı. Bu durum da ürün satışında azalmaya ve dolayısıyla ciro kaybına neden oldu.

AVM’lerde bulunan mağazalar AVM yönetimine, cadde üzerinde bulunan mağazalarsa mal sahibine kira uyarlaması talebinde bulunuyor. AVM’ler ve mal sahipleri mevcut ticari şartları görüşme ve kira uyarlamasına gitme yönünde olumlu dönüşler sağlıyor.

Koronavirüs salgını bütün dünyayı sarmışken AVM’ lerdeki etkisini bir teknoloji mağazasında satış danışmanı olarak çalışan Tuğba Duman’la konuştuk.

 

      Koronavirüs salgını AVM’leri nasıl etkiledi?

Koronavirüs herşeyi olumsuz etkilediği gibi avmleri de olumsuz etkiledi ilk dönemlerde kapatma kararı alan avm’ler açıldıktan sonra oran yapmak gerekirse %50 lik bir satış kaybı yaşadı. Bazı firmalar kar edemedikleri için küçülmeye ve kapatmaya karar verdi. Daha sonra teknoloji sektörüne olan ihtiyaçla bir canlanma yaşadı. Özellikle bilgisayar bölümü Eba ve evden çalışmak zorunda kalındığı için yüzde 200 bilgisayar satışlarında ön görülemeyen artış yaşandı.

 

Mağazalarda ne gibi değişiklikler oldu?

Avm’ler de genelde saat sabah 10:00 akşam 22:00 saatleri arasında açılırken bu saat dilimlerimde bir değişim yaşandı. 12:00 ve 20:00 arasında hizmet sunuldu. Bir iki ay bu şekilde ilerlerken vakaların sayısında azalma da yaşanınca tekrar eski saatlerine dönüş yapıldı. Reyon temizlikleri, kapılara dezenfektan, siperlik, eldiven gibi önlemlerin yanı sıra mağaza da sosyal mesafeler için adımlar konumlandırıldı. Bilgi afişleri de reklam filmleriyle desteklendi. Mağazaya kapasitesinden fazla müşteri alınmaması için güvenlik şeritleri çekildi .

 

AVM’lere gelen insan yoğunluğu ne durumda?

İnsan yoğunluğu ilk zamanlarda az olmasına rağmen saatler düzeldikten sonra her yerde kuyruklar oluştu. Çok büyük bir kalabalık oluştu. Herkes dip dibe çalışırken müşteriler ve avm’ de gezenler maskeye veya dezenfektana önem vermemeye başladı. Yemek katlarında yere iğne atsan düşmeyecek derecede yoğunluk oluşurken virüsü herkes unutmuş gibi davranıyorlardı.

 

Şatışlarda düşüş- artış var mı? Hangi aylarda artış- azalma oldu?

Satışlarda düşüş ciddi şekilde yaşandı ayda 2 bin telefon satan mağaza 1200’lere kadar geriledi. Bunun sebebi insanların bilgisayara ihtiyaç duymalarının yanı sıra alım gücü düştü. Fiyatlarla gelirler ters orantı oluşturdu. Ürün temin edilemediği ve bir takım ekonomik sorunlarla cihazların fiyatları tavan yaptı. O yüzden ihtiyaçları olan ürünlere ağırlık veriliyor.

 

Çalışanlar AVM’ler için salgın sürecini nasıl değerlendiriyor?

Bende bir çalışan olarak yetersiz önlem bilinçsiz bir toplum olduğunu düşünüyorum. Gezmeye kapalı alanlara gelip elleriyle ürünlere dokunup dezenfekte etmediklerini gözlemledim. Maskeleri sadece süs için takıyorlar ve uyarılara da tepki gösteriyorlar. Maske siperlik gibi önlemleri aldığımız için bütün gün havasız bir ortamda zorlanıyoruz tabi ki.

 

AVM’lerde alınan önlemler ne durumda? Sıkı bir şekilde mi devam ediyor, esneklik oldu mu?

Esneklik oluşmuştu tabi ki ama 2. Dalga gelince yine ilk baştaki kadar sıkı tutmaya özen gösteriliyor mesela eskiden güvenlikler manuel ateş ölçerler kullanırken kapılara mekanikleri yerleştirildi. Kafelerde denetim olduğu için sosyal mesafelerde ağırlama yapılıyor. Olması gerekenden daha az önlemler ama vakaların artışında ciddi bir payı vardır avm’lerin.

 

İlk vakanın görüldüğü 11 Mart’tan bu yana AVM’lerin geldiği son durum nedir?

Son durum su şekilde girişte ateşiniz ölçülüyor. Yüksekse alınmıyorsunuz mağazalara girerken yine ateşiniz ölçülüyor maskenizi çıkarmanız kesinlikle yasak çıkaran olursa uyarılıyor takmazsa güvenlik eşliğinde dışarı çıkarılıyor. Kalabalık olmuyor şu son zamanlarda hatta çoğu mağaza boş. İnsanlar yeniden tedirgin oldu sayılar artınca ve yüzde 60’ı ihtiyaçlarını karşılamak için geliyor ama yüzde 40 hala eğlenmek için ve gezmek için geliyor.