ÖLÜM BURADA ELVEDA DEMEK DEĞİL

 

                                                                               

Endonezya’nın ücra bir köşesinde ölüler ve bedenleri ailenin bir parçası olmaya devam ediyor. Sulawesi adasına bağlı sessiz bir yer olan Rantepo kasabasında ölüler hayatın bir parçası olmayı sürdürüyor. 

Yaklaşık 450 bin kişilik bir kabile olan Torajalıların geleneklerine göre kişi vefat ettikten sonra hemen gömülmüyor. Toraja kabilesinin fertleri, beden ölümünün bir anda gerçekleşen bir olay olmadığına inanıyor. Bu nedenle gelenekleri gereği ölülerini mezardan çıkarıp yıkıyorlar. Sonrasında güzel giysiler giydirerek; onlara hayatta olmasalar bile her zaman kalplerinde ve akıllarında canlı olarak kalacaklarını göstermeyi amaçlıyorlar.

 

Toraja’da ölüm ayrılık değil farklı bir tür bağ

Torajalar yaşamsal tehlike yaratan hastalıklar söz konusu olduğunda tıbbi müdahalelere karşı çıkmıyor. Ya da yakınları öldüğünde üzüntülerini saklamıyor. Ancak burada hemen herkes ölüyü dışlamak yerine yaşamın merkezine koyuyor. Torajalar insanların yaşamlarını yitirdiklerinde aslında gerçekten ölmediklerine, derin bir insani bağın ölümden sonrada sürdüğüne inanıyor. Toraja’da ölüm ayrılık değil, farklı bir tür bağ. Yakınlarla olan bu derin bağ mezarda da son bulmuyor. Kuzey kesimlerde yaşayan bazı Torajalar, akrabalarını düzenli aralıklarla mezardan çıkarıp yeni giysilere ve kefenlere bürüyor.

Toraja ölüm uygulamalarının tam olarak ne zaman başladığı bilinmiyor. Toraja dili ancak 20. Yüzyıl başlarında yazıya döküldüğü için geleneklerin çoğu hala sözlü kültürde varlığını sürdürüyor. Halkın yüzde 90’ı Hristiyan ama kendi dinleri olan Aluk To Dolo’dan da (Ataların Yolu) etkileniyorlar.

Sevdiklerini kolye, saat, bilezik gibi aksesuarlarla süslüyor varsa saçlarını tarıyorlar.

Kasabada cenaze töreni sürerken, kırsalda da bir başka tören yapılıyor. Ağustos sadece cenaze dönemi değil, aynı zamanda Ma’nene yani ‘ikinci cenaze’ zamanı. Birkaç yılda bir aileler atalarının mezarlarını düzeltiyor, ölülere yiyecek ve sigara getiriyor, uzun süredir gömülü bedenleri güneşe çıkarıp yeni elbiseler giydiriyorlar. Sevdiklerini kolye, saat, bilezik gibi aksesuarlarla süslüyor varsa saçlarını tarıyorlar. Cesetlerin çıkarıldığı tur, mezarlarından öldükleri noktaya ve sonra tekrar mezarlığa şeklinde oluyor. Öldükleri noktaya gelindiğinde aile fertleri dualarla kişiyi anıyor.

kaynak: National Geographic Dergisi Nisan 2016 sayısı